Adaçayı (Salvia officinalis)
Bitki özellikleri: Genellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetişir. Anadoluda yaygın olarak 80 kadar değişik türü bulunur. Ama
içerdikleri uçucu yağ oranının düşüklüğü nedeniyle, pek etkili değildirler.
Yani, ülkemizde satışa sunulan türler gerçek adaçayı değildir. Gerçek adaçayı, 30-
Bileşim:
Tanen, uçucu yağlar ve acı maddeler.
Toplama ve hazırlama: Bitkinin yaprakları, çiçeklenmeden önce, mayıs-haziran aylarında toplanır. Toplama işlemi, bitkinin etkin maddelerinin doruğa ulaştığı öğlen saatlerinde yapılmalı ve yapraklar hemen gölgeli ve havadar bir yerde kurumaya bırakılmalıdır.
Kullanım alanları ve biçimleri: Adaçayı, değişik alanlarda kullanılabilen, çok yönlü bir bitkidir. Hastalık sonrasında görülen genel güçsüzlük hallerinde kullanılabilir. Bitki çayı, dişeti, ağız içi ve bademcik iltihaplanmalarında büyük yardımlar sağlar. Aşırı terlemeyi önler. Mideyi ve bağırsakları rahatlatır. İçerdiği uçucu yağlar dezenfekte edici ve kramp çözücü etkiye sahip olduğu için, ishal olaylarında çok rahatlatıcıdır. Ama bitki öncelikle dıştan kullanım alanında çok etkilidir. Çünkü gerçekten, dişeti, ağız içi ve bademcik iltihaplanmalarında yapılan gargaralar ve çalkalamalar genellikle çok iyi sonuç verir. Bu iyileştirici etki, adaçayı-papatya yarı yarıya karıştırıldığında daha da artacaktır. Bu çay, gargara ve çalkalamalarda olduğu kadar, yara kompreslerinde de kullanılabilir.
Zayıf ve güçsüz çocuklara bal ile tatlandırılmış adaçayı içirilmelidir. Bu çay, tahriş kaynaklı öksürüklerde de başarılıdır.
Çay demlenmesi: 1 tatlı kaşığı dolusu ince kıyılmış bitki, 1 bardak kaynar suyla haşlanır, 5-6 dakika demlendikten sonra süzülür. Bitki kesinlikle kaynatılmamalıdır. Bal ile tatlandırılarak veya tatlandırılmadan içilir.
Adaçayı-papatya demlemesi: Dozaj ve süre adaçayındaki gibidir. Gargara ve çalkalama çayları tatlandırılmaz.
Yan etkiler: Adaçayı bazı bünyelerde kan basıncını yükseltici etkiye sahip olduğu için, aşırı kullanımlarda dikkatli olunması gerekir. Ama alçak kan basıncından şikayetçi olanlar, yine dikkatli olmak kaydıyla ondan yararlanabilirler. Ayrıca, mideyi zorlamamak için, fazla miktarda uçucu yağ, acı madde ve tanen içeren bitki çaylarının tüketiminde aşırıya kaçmamak doğru olur. Bilinen başkaca bir yan etkisi yoktur.